Tôi đến Buôn Ma Thuột vào một sáng sớm tháng Ba, khi nắng Tây Nguyên còn dịu dàng và mùi cà phê rang phảng phất trong không khí. Thành phố này vẫn luôn gợi lên trong tôi một điều gì đó vừa hoài niệm, vừa bí ẩn – một vùng đất mà mọi câu chuyện đều có thể bắt đầu bằng hương cà phê. Và nơi tôi chọn để khám phá đầu tiên chính là Bảo tàng Thế giới Cà phê, công trình văn hóa biểu tượng của thủ phủ cà phê Việt Nam.
Kiến trúc – Một Bản Giao Hưởng Giữa Đất, Trời và Con Người
Từ xa, bảo tàng hiện lên như những ngọn đồi nối tiếp nhau, thấp thoáng giữa màu xanh của cao nguyên. Tôi đã nghe nhiều về thiết kế của nơi này – lấy cảm hứng từ nhà dài của người Ê Đê, kết hợp với triết lý "thiền trong kiến trúc". Khi bước vào, tôi cảm nhận được sự giao thoa tinh tế giữa thiên nhiên và không gian được con người kiến tạo nên.
Những mái vòm uốn lượn bằng bê tông thô mộc, không cần đến một đường thẳng hay góc cạnh sắc bén nào, nhưng vẫn vững chãi như một phần của đất mẹ Tây Nguyên. Ánh sáng len lỏi qua những khoảng trống trên trần, hòa quyện cùng hương cà phê thơm nồng tạo ra một không gian vừa huyền bí, vừa thân thuộc.
Những mái vòm uốn lượn bằng bê tông thô mộc
Đây không chỉ là một bảo tàng, mà còn là một không gian nghệ thuật, một nơi để tĩnh lặng cảm nhận và để những câu chuyện cà phê tự kể về chính mình.
Không Gian Trưng Bày – Một Cuộc Hành Trình Xuyên Qua Lịch Sử Cà Phê
Bảo tàng không theo lối trưng bày hiện vật khô khan, mà dẫn dắt du khách vào một cuộc hành trình sống động. Những bộ sưu tập máy rang xay cổ, dụng cụ pha chế qua từng thời kỳ, và đặc biệt là những hiện vật đến từ các nền văn hóa cà phê lớn trên thế giới – Ethiopia, Yemen, Brazil,… đều mang trong mình những câu chuyện đầy thú vị.
Không Gian Trưng Bày – Một Cuộc Hành Trình Xuyên Qua Lịch Sử Cà Phê
Điều khiến tôi ấn tượng nhất là cách bảo tàng khai thác yếu tố trải nghiệm. Không chỉ đơn thuần "nhìn" mà còn có thể "nghe" những bản nhạc dân gian Tây Nguyên phát ra từ các vật dụng trưng bày, "sờ" vào kết cấu thô ráp của các bức tường đất nung, và quan trọng nhất là "ngửi" và "nếm" cà phê theo những cách rất khác.
Có một góc đặc biệt mang tên "Không gian thư viện cà phê", nơi chứa hàng trăm đầu sách quý về cà phê, từ những tài liệu nghiên cứu nghiêm túc đến những cuốn sách kể về hành trình của hạt cà phê qua các nền văn minh. Tôi ngồi xuống, mở một cuốn sách cũ, và để những con chữ đưa mình đến những cánh đồng cà phê Ethiopia xa xôi.
Không gian thư viện cà phê tại Bảo tàng cà phê Buôn Ma Thuột
Trải Nghiệm Nghệ Thuật Pha Chế – Khi Cà Phê Trở Thành Một Nghi Lễ
Đối với tôi, cà phê không chỉ là một thức uống mà còn là một nghi thức. Và ở đây, tôi đã có cơ hội tham gia một buổi trải nghiệm pha chế với các chuyên gia của bảo tàng.
Họ không chỉ hướng dẫn cách pha mà còn kể những câu chuyện đằng sau mỗi phương pháp. Một ly cà phê phin nhỏ giọt chậm rãi không đơn thuần là một ly cà phê Việt Nam truyền thống, mà còn là biểu tượng của sự kiên nhẫn. Một ly espresso đậm đà không chỉ là hương vị Ý mà còn là triết lý sống nhanh, gọn, dứt khoát.
Trải Nghiệm Nghệ Thuật Pha Chế tại Bảo tàng cà phê Buôn Ma Thuột
Tôi thử nghiệm với một chiếc bình siphon, nhìn dòng nước nóng dâng lên rồi rút xuống như một điệu nhảy của vật lý và hóa học. Cuối cùng, tôi nhắm mắt, nhấp một ngụm cà phê, và để tất cả những giác quan của mình hòa cùng với hương vị ấy.
Cà Phê và Câu Chuyện Về Những Con Người Tây Nguyên
Bước ra khỏi bảo tàng, tôi không chỉ mang theo những kiến thức mới về cà phê mà còn là những cảm xúc về con người nơi đây. Những người nghệ nhân Ê Đê tôi gặp trong bảo tàng, những barista nhiệt huyết kể chuyện bằng đôi mắt sáng ngời – tất cả đều là những mảnh ghép quan trọng tạo nên hồn cốt của nơi này.
Một người nghệ nhân già đã nói với tôi: "Cà phê không chỉ là thứ để uống, mà còn là một phần của đất đai, của văn hóa, của tình người Tây Nguyên."
Tôi tin điều đó. Và tôi cũng tin rằng, nếu ai đó thực sự yêu cà phê, yêu những câu chuyện ẩn sau mỗi hạt cà phê, thì
Bảo tàng Thế giới Cà phê Buôn Ma Thuột
chắc chắn là một điểm đến không thể bỏ qua.
Lời Kết – Khi Cà Phê Là Một Phần Không Thể Thiếu Trong Văn Hóa Dân Tộc
Tôi rời bảo tàng khi trời đã ngả chiều, trong tay là một gói cà phê đặc sản mua từ cửa hàng nhỏ bên trong. Vị cà phê ấy, giống như những gì tôi vừa trải qua, không chỉ nằm trên đầu lưỡi mà còn thấm sâu vào ký ức.
Nếu bạn từng nghĩ rằng cà phê chỉ đơn thuần là một loại thức uống, hãy thử đến đây. Hãy để bảo tàng này kể cho bạn nghe một câu chuyện khác – một câu chuyện mà bạn có thể cảm nhận bằng tất cả các giác quan.
—------
CREDIT:
- Photography: Quan Tran - Content: Tommy Phung - Design: Phuong Nguyen